zorgwoningen Zonnehuizen Heythuysen
Wonen, educatie en werken Hoeve Twente te Heythuysen
herbestemming boerderij en nieuwbouw huisvesting voor 48 personen
opdrachtgever: Stichting Zonnehuizen
ontwerp: 2013
architect: Marc Bell
categorie
Zorg | Herbestemming | Renovatie
Hoeve Twente ligt in het buitengebied van het Limburgse dorp Heythuysen, tegen de bosrand van de Asbroekerheide en Kirkelsberg. De locatie ligt op de overgang tussen een bosgebied van loof- en naaldbomen en een kleinschalig landbouwgebied.
De langgevelboerderij die er staat is in tijden van grote werkloosheid opgezet. Die bood mensen werk als turfsteker en maakte het hen mogelijk een menswaardig bestaan op te bouwen. De werkzoekenden kwamen voornamelijk uit de streek Twente uit het oosten van Nederland. Vandaag biedt De Seizoenen (voorheen Stichting Zonnehuizen) hier woon-, leer- en werkruimte aan. Deze woonwerkgemeenschap is voor jonge mensen die door hun levensstijl (tijdelijk) buiten de maatschappij vallen of dreigen te vallen.
Landschap
Het terrein is grofweg te verdelen in vier parten die verschillend worden gebruikt en ingericht – met respect voor het gebied. Zo wordt het gedeelte met de oude Hoeve als boomgaard aangeplant om het zicht vanaf de doorgaande weg op de Hoeve zo veel mogelijk in stand te houden. Op het naastgelegen perceel wordt een bos van berkenbomen – de pioniers van het bos – gerealiseerd, aansluitend op het bosgebied. Hier komen drie woongebouwen die doen denken aan grote boerenschuren.
Het naaldbos op een ander gedeelte van de locatie is in de periode van mijnbouw aangeplant voor de houtteelt. Op termijn komt hier een inheems berken-zomereikenbos. Dit wordt door en voor de doelgroep als belevingsbos ingericht. Tenslotte zal het gebied achter de woningen worden omgevormd tot tuinderij, sportterrein en natuurgebied. Hier komt ook een ontmoetingsruimte.
Educatie en therapie
De voormalige Hoeve wordt opgeknapt en biedt plaats aan educatie en therapie. Het meest authentieke nog aanwezige deel van de Hoeve is het woonhuisgedeelte dat zich richt naar de openbare weg. De achterliggende werk- en opslagruimten hebben in de loop der jaren ingrijpende, onsamenhangende wijzigingen ondergaan. De gevel wordt voorzien van een nieuwe isolerende schil die doelmatig is en aansluit bij de nieuwe functie en die tegelijkertijd past bij de typologie van een boerderij. In de nieuw te bouwen kapschuur komt een materieelopslag.
Voedende en belastende energie
Op de plattegrond van het plangebied heeft een daarin gespecialiseerd bureau de ‘voedende en belastende energieën’ in kaart gebracht. Dit bepaalde mede de verkaveling. Bovenop de qua energie belastende wateraders komen geen woningen en een ontmoetingsruimte komt juist precies daar waar gebruik kan worden gemaakt van de aanwezige positieve, ‘voedende’ energie.
Woongebouwen
De drie woongebouwen staan gegroepeerd rondom een gezamenlijk erf. Wonen op een dergelijke schaal komt in het gebied verder niet voor. Daarom gaan we voor het concept van deze gebouwen uit van de traditionele boerenschuur – zij het op modernere leest geschoeid. De volumes hebben een doorgaand zadeldak (de nok loopt rechtdoor), maar de plattegronden zijn geknikt. Hierdoor neigen de gebouwen aan de uiteinden naar het landschap.
De gebouwen omarmen het erf waardoor geborgenheid ontstaat, maar door de geknikte vorm bieden zij toch zicht op de omgeving. Dit zicht wordt gedramatiseerd door oplopende daklijnen waar de gebouwen naar elkaar toekomen. De entrees tot de woningen zijn allemaal aan het gezamenlijk erf tussen de gebouwen.
Om zoveel mogelijk aan te sluiten bij het karakter van het buitengebied, de natuur en het boerenerf, worden de woonschuren en de nieuwe gevels van de educatiegebieden van de Hoeve uitgevoerd in onbehandelde kastanjehouten planken. Tezamen met de metalen daken geeft dit een ruigheid die bij het omringende landschap aansluit. Doordat de terugliggende gevels van ‘Oregon pine’ zijn, ontstaat een mooie overgang van het ruige karakter van de buitenkant naar het zachte van het interieur van de woonhuizen.
